Doğa Takvimi 2021 - 2022
Doğa Takvimi 2021 - 2022
Güne doğayı dinleyerek başlıyoruz
Çünkü biz bulutların şeklinden hava tahmini yapmayı, kocakarı soğuklarının ardından ne geleceğini bilmeyi, toprağı, ağaçları tanımayı, havayı koklamayı ve dinlemeyi, doğadaki işaretleri görmeyi, bozulanı onarmayı bilmek istiyoruz, birlikte göğe bakmayı seviyoruz.
Her gün NTVRadyo'da
Doğa Takvimi, her gün “NTVRadyo iyi günler diler” anonsuyla 1 Ocak 2018'de yayına girdi.
Zemheri ayazı, abrilin 5’i, mart dokuzu... Kocakarı soğukları, kırkikindi yağmurları, karakancalos fırtınası... Ya da meteor yağmuru, yıldız kayması, ayın veya fırtınanın zamanı, anlamı... Ağaçların yaprak dökmesinin, hayvanların aşağı ya da yukarı bakmasının nedeni... Ayrıca bulutların şeklinden, kedinin yalanmasından, saçın elektriklenmesinden hava tahmini yapmak... Kısaca Anadolu halk meteorolojisi notları, kayıtlara geçen bilgiler, işaretler...
Ve bugün yaban hayattan apartman bahçeciliğine, sürdürülebilir yaşam için Hesiodos’un takviminden Anadolu halk takvimine bilmemiz gerekenler, bilmek isteyeceğimiz, aklımızda kalacak ve işimize yarayacak notlar... Bazen hayvanların sesi, bazen de müzik ya da usta kalemlerden tasvirlerle doğa notları...
Dünya Yaban Hayatı günü, Dünya Tuvalet Günü, Köpek Balığı Günü, Orman Köylüleri Günü gibi uluslararası günlerden, nevruz, hıdırellez, yaylaya çıkma, koyun kırkma şenliği gibi Anadolu'dan günlere.
Takvimi hazırlarken WWF, TEMA Vakfı, Buğday Derneği başta olmak üzere doğa örgütlerinden, doğa gözlemcilerden, Sinek Sekiz, Yeni İnsan yayınları başta olmak üzere doğa konulu kitaplardan, araştırmalardan, doğa dostlarının notlarından yararlandığımızı vurgulamak gerek. Özellikle Ergün Veren'in Anadolu halk takvimine ilişkin kayıtları derleyip kitap haline getirmesinin ve böylece gelecek nesillere bırakmasının çok kıymetli olduğunu not düşelim. Ama bu fikri ilk kez konuştuğumuz ve ilk tohumu atan Burcu Meltem Arık'a, ardından Güneşin Aydemir'e, nihayet yeşertip büyüten, ilk 2 yılını hazırlayan Nacide Berber'e ve programa görüşleriyle destek veren, teşvik eden, hatta ilk yıl zaman zaman önceden okutup onayını anladığımız gıda aktivisti Defne Koryürek’e teşekkürlerimizle...
Podcast
#doğatakvimi
Mabet ağacı tohumlarını, portakal rengi toz saçarak, yapraklarını dökerek saklar. Zaten elinize almaya kalksanız öyle kötü bir koku yayar ki, bırakıp kaçmak istersiniz. İşte bu koku sayesinde dünyanın en eski ağaçlarından biri. #mabetağacı #gingkobiloba
#podcast
🐐 “Trajedi” kelimesi, eski Yunanca’da “keçi şarkısı” anlamına gelir.
Keçinin, köpek gibi, insanla iletişim ve göz kontağı kurduğunu, ruh halinden anladığını biliyor musunuz?
#podcast
#ormandostu #keçi
🐐Keçi ormanı tarama yeteneği, sarp yamaçlara tırmanması, yılın farklı dönemlerinde farklı bitkileri yemesiyle önemli bir işleve sahip. Faydasız ve kolay tutuşacak çalı çırpıyı seyreltirken, bölgedeki ot kalitesini de iyileştirir.
#doğatakvimi #podcast
#doğatakvimi
Keçinin “ağaçlara zarar veriyor” diye 1960 yılında ormandan kovulduğunu biliyor muydunuz? 2011 yılında torba yasaya eklenen bir düzenlemeyle bu yasak kaldırıldı, keçiye itibarı iade edildi. Çıkarılan sözleşmeyle, keçinin ormana zarar vermediği, tersine “fahri dip temizleyici” olarak orman yangını önlediği kaydedildi.
#podcast
#doğatakvimi
Dikkat! Bocuk’tan sonra ikinci en soğuk gece ve ritüeli. Anadolu halk takvimine göre bugün #karakoncolos fırtınası çıkabilir. Bu gece karakoncolos gelmesin diye yapılanları dinleyin
#podcast
#doğatakvimi
Öncelik atığı engellemek. Mümkün değilse ileri dönüşüm. Eskiyen, bozulan ürünü atmayın, yaratıcı yollarla dönüştürün.
#enerjiverimliliğihaftası
#doğatakvimi
İklim modelleme
çalışmaları Türkiye’de hortum sıklığının artacağını gösteriyor. Uzmanlar,
kentsel tasarımın bu yeni iklimle uyumlu olması için uyarıyor.
#podcast
#doğatakvimi
Ekim, kasım, aralık ve ocak ayının adı, 1945’te Behçet Kemal Çağlar’ın kanun teklifinin kabul edilmesiyle verilmiş. Cumhuriyet döneminin ünlü şairlerinden ve Erzincan milletvekili Çağlar bu adları neden seçmiş?
Lodos nemi ve sıcaklığı arttırdığı için denizdeki balıkları sersemlettiği söylenir, bu yüzden lezzetsiz balığa "lodos balığı" denir.
#DoğaTakvimi
Bugün #UluslararasıDağlarGünü
Bu yılın teması, sürdürülebilir dağ turizmi #podcast
Bugün #DoğaTakvimi’nde, İstanbul’da artan leş kargası tablosunu, Kerem Ali Boyla’dan dinleyelim..
#DoğaTakvimi
🍊Hangi sebze ve meyvenin mevsimindeyiz?
Bugün #DünyaToprakGünü
🌱Bu yılki tema; Toprağın tuzlanmasını durdurmak.
#DoğaTakvimi
🐐Bugün Yaban Hayatı Koruma Günü.
🌤️Tam güneş tutulması olacak ama Türkiye'den izlenemeyecek.
#podcast #yabanhayatıkorumagünü
#doğatakvimi
Uluslararası balina avcılığı düzenlemesi 75 yıl önce bugün hazırlandı. Ticari avcılığın 1986’da yasaklanmasıyla balina popülasyonu toparlandı. Ancak bugün balinaların neslinin tükenmesi tehlikesi gerçek ve çok yakın!
Anadolu’da aralık ayı, “kara kış” ayıdır. Bu ay gökyüzünde neler olacak? Meraklısı iseniz, not alın.
İyi dinlemeler
#doğatakvimi
🌒
Ay batıya uzanırken,
doğuya kayıyor
gölgesi çiçeklerin...
Anadolu halk takvimine göre
bugün Kuş Geçimi Fırtınası var. Anadolu’da sona kalan kuşların göçüne denk
gelen fırtına. Gökyüzüne bakın; göç yolculuğuna çıkan çulluk, flamingo, peçeli
baykuş ve kızılgerdanı görebilirsiniz.
Anadolu Halk Takvimi iki mevsimden oluşur; Kasım
yani kış ve hızır yani yaz günleri. Ülker yıldızı görününce, kış başlar.
Şehirleşmeye ve çarpık şehirleşmenin yarattığı sorunlara dikkat çekmek için belirlenen günün bu yılki sloganı “daha iyi şehir, daha iyi hayat”. Altbaşlık ise şehirleri, iklim değişikliğine uyarlamak, sel, kuraklık, fırtınadan korumak
Karaca ve yaban tavşanı yavrusu görürseniz dikkat! Hemen terk edildiğini düşünmeyin. Annesini bekliyor olabilir. Emin olmak için, biraz uzaklaşıp en az 6 saat gözlemek lazım.
Çocuğa doğa sevgisini aşılamak için, çocuk ve doğa ilişkisini “oyun arkadaşlığı” çerçevesinde kurmak gerekiyor.
Anadolu halk takvimine göre bugünlerde Balık Fırtınası çıkabilir. Deniz risklidir ama Karadenizli balıkçıların sevdiği fırtınadır; çünkü bereketli olur.
Yaban hayvanıyla karşılaşma olasılığınız varsa; giysiniz, kullanacağınız örtü ve benzeri malzeme yeşil ve mavi renkte olsun. Beyaz, siyah, kırmızı ve sarı renkte olmasın.
Bukalemun, tosbağa, toprak kertenkelesi, Kafkas engereği gibi nesli tehlike altındaki 500 sürüngen çip takılarak doğaya salındı. Amaç onları izleyerek, güvenilir yaşam koridorları oluşturmak
Anadolu halk takvimine göre bugün suların soğumaya başladığı gün. Haftaya kış başlıyor: Önce kasım, sonra zemheri ve hamsin gelecek.
Dünyanın en güzel ve sayısı hızla azalan kuş türlerinden biri olan “bozkır delicesi”nden haber var. 2 kıta ve 13 ülkeyi kapsayan onbinlerce kilometrelik göç yolculuğunda artık izleniyorlar.
Doğa gezilerinde ya da Ankara’nın Seğmenler Parkı gibi parklarda kışın yemek için yiyecek toplayan sincapları görebilirsiniz. Ama sizi fark ederse, kandırabilir
Orionid yani “avcı” göktaşı yağmurunu, yıldız kaymasını görmek için fırsat gökyüzüne bakmayı unutmayın. Gökyüzü gözlemi için NTVRadyo’nun yeni programında #BalkonumdanYıldızlar
Ay bu gece dolunay. Ve Orinoid / Avcı Göktaşı Yağmuru’nun en etkili olacağı gündeyiz. Yıldız kayması görmek için #göğebakalım
Anadolu halk takvimine göre bugün bağbozumu fırtınası çıkabilir.
Dolunayda biçilen otların daha şifalı olduğu, yeniayda budama, aşılama yapılırsa tutmayacağı inanışını biliyor musunuz?
Anadolu halk takvimine göre bugün ağaç dikme ve çelikleme zamanı. Apartman bahçeciliği, saksıda tarım için hiçbir zaman geç değil. Kışın size yetecek ıspanak, turp, marul, soğan, sarmısağı saksıda kolayca yetiştirebilirsiniz.
Afrika Ay Güvesi kelebek olduktan sonra en fazla 1 hafta yaşar. Çünkü ağzı yoktur ve tırtılken depoladığı besinler, kelebek olduktan sonra onu ancak bu kadar yaşatır.
Kırlangıçların çoğu, yaklaşık 12 bin km süren göç yolculuğunu bitiremeden ölür. Kırlangıç bu yüzden çok yumurtlar. Göç yolunda verdiği kayıpları telafi için.
Bu yılın teması herkes için daha iyi üretim, daha iyi beslenme, daha iyi bir çevre ve daha iyi bir yaşam
#eylemlerimizgeleceğimizdir
Kırsal kesimdeki kadınlar, erkeklerle aynı tarımsal varlığa, eğitime ve pazara sahip olsaydı tarımsal üretim artırılabilir, aç insanların sayısı 100-150 milyon azaltılabilirdi.
Yağmur ormanlarındaki ağaçlar, yaşamın sürmesi için gereken oksijeni üretiyor, canlı türlerine evsahipliği yapıyor.
Bugün Uluslararası Afet Riskini Azaltma Günü. Afetler #sadecebirlikte hareket ederek azaltılabilir.
Kara kaplumbağasının en sevdiği yiyeceğin karahindiba olduğunu biliyor musunuz?
Uluslararası Ay Gözlem Gecesi her yıl ayın ilk dördün döneminde yapılıyor. Çünkü bu dönem, kraterli manzara için mükemmel. Bu yıl bu etkinlik 16 Ekim’de.
Göçmen kuşlar şarkıları ve uçuşuyla bizi birbirimize bağlar. Bugün göçmen kuşları dinlemek, gözlemek için fırsat yaratın.
Bugün #DünyaGöçmenKuşlarGünü
Göçmen kuşlarla ilgili küresel kampanyanın sloganı: Bir kuş gibi şarkı söyle, uç uç uç!
Draconid Meteor Yağmuru bu akşam ve yarın çok etkili olacak. Saatte 20 yıldız kayması bekleyin. Dileğiniz gerçek olsun.
Draconid Meteor Yağmuru bu gece başlıyor. Çıkış noktası Dracon – Ejderha Takım Yıldızı.. Akşamın ilk saatlerinden itibaren gözünüz,, tepe noktanızda bulunan Ejderha Takımyıldızı civarında olsun.. Cuma ve Cumartesi gecesi,, saatte 20 yıldız kayacağı tahmin ediliyor. Ve ay bu gece yeni ay… Anadolu ritüeli; gökyüzüne bakın ve artmasını, çoğalmasını istediklerinizi dileyin..
31 Ekim Dünya Şehirler Günü’ne kadar karbonsuz şehirler oluşturmak için birlikte çalışmayı keşfetme, teşvik etme günü.
Yabani hayvanlarla, evcil hayvanların ilişkisi tehlikeli olabilir. Küçük kuş, evcil kediyle aynı ortamda tutulursa yaşadığı stres nedeniyle ölebilir. Karaca, geyik ve tilki için ise köpekler yoğun stres nedeni
Dünya Kuş Gözlem Günü
Cılıbıt ve yağmurcun yavrularını korumak amacıyla, yırtıcıların ilgisini kendi üzerine çekmek için kanadı kırık numarası yapabilir. Kuşları tanırken doğayı keşfedin
Dünya Kuş Gözlem Günü ve Dünya Yürüyüş Günü kutlu olsun. Doğanın döngüsünün takipçisi olan kuşları gözleyerek doğayı keşfetmek için fırsat yaratın.
Ekim ayı adını, toprağı ekme zamanı olmasından almış. Anadolu'da “orta güz”, “kuru yaprak”, “gazel ayı”, bazı yörelerde ise kışa hazırlık bittiği için “boş gezen” anlamında “Avare ayı” denir.
Eylül ayını Turgut Uyar’ın dizeleriyle uğurlayalım
Bugün Uluslararası Gıda Kaybı ve İsrafı Farkındalık Günü.
Gereksiz tüketimden kaçınmak, yerel üreticilerden alışveriş önemli. Gıda israfını önleyemezsek daha çok insan aç kalacak.
Kestane Karası Fırtınası günü.
Anadolu’da kestaneleri dalından düşürdüğü için bu ad verilmiş. Bu havada balık bollaşır, ama yağmur ve fırtına nedeniyle dereler taşabilir, dev dalgalar olumsuzluk yaratabilir.
Kayın ve meşe, don olacaksa yaprak döker. Böylece, ağacı kökünden sökebilen fırtınadan kendini korur, köküne daha büyük güçle tutunur.
Hava uygunsa, Norveççe “açık hava hayatı” anlamına gelen “Friluftsliv” günü olsun bugün. Amaç doğada olmak, doğayı dinlemek, teşekkür etmek.
Hangi balık ne zaman yenir, yasal avlanma boyu nedir, unutmayalım, unutanlara hatırlatalım.
Çok gözlü Rus mavisi, Çok gözlü Diana, Çok gözlü Fatma, Çok gözlü Amanda, Çok gözlü yalancı çilli, Anormal çok gözlü...
Sadece Artvin’de görülen kelebek sayısı Slovenya, İsveç, Finlandiya’dakinden daha fazla.
🚴Dünya Arabasız Günü
🦏Dünya Gergedan Günü. Karadaki en güçlü hayvanlardan gergedan tek başına aslan sürüsüne karşı koyabilir. Ama öldürme içgüdüsü yok! Ve boynuzu nedeniyle kaçak avlanma sonucu nesli tehlikede. Son olarak boynuzun tozunun, coronavirüse ilaç olduğu iddia ediliyor.
🌕Ay bu gece dolunay.
🚶Yarın arabasız gün! Bisikletle veya yürüyerek ulaşım için bugünden planınızı yapın.
Lamartine 1833 yılında bir yazısında şöyle diyor: “Türkler canlı cansız bütün yaratıklarla barış içinde yaşıyor; ister ağaçlar, ister kuşlar ya da köpekler olsun, tanrının yarattığı her şeye saygı gösteriyorlar.”
Bugün Uluslararası Kıyı Temizliği Günü. Tüm dünyada bugün kıyılarda temizlik yapılıyor.
nasıl iş bu
her yanına çiçek yağmış
erik ağacının
ışık içinde yüzüyor
neresinden baksan
gözlerin kamaşır
oysa ben akşam olmuşum
yapraklarım dökülüyor
usul usul
adım sonbahar
Bugün Uluslararası Ozon Tabakasının Korunması Günü. Bu yılın teması: Bizi, yiyeceklerimizi ve aşılarımızı serinleten Montreal Protokolü!
Mevsim başında çıkan elmalarda pektin oranı daha yüksek, bu nedenle reçel, marmelat, jöle yapmaya çok uygun. Aylin Öney Tan’la bir tutam tarih, biraz da tarif #podcast
Benekli Zıpzıp, Halikarnas Esmeri, Akdeniz Şeytancığı, Urartu Esmer Perisi, Harem Güzelesmeri... Fotoğrafını gördüğünüz kelebeğin adı ise Çokgözlü Diana. Kelebekleri gözleyin, o bölgede doğada işlerin nasıl gittiğini gösterir.
Benekli Zıpzıp, Halikarnas Esmeri, Akdeniz Şeytancığı, Urartu Esmer Perisi, Harem Güzelesmeri... Fotoğrafını gördüğünüz kelebeğin adı ise Çokgözlü Diana. Kelebekleri gözleyin, o bölgede doğada işlerin nasıl gittiğini gösterir.
Tadını sevdiğiniz patlıcanı kurutun, çekirdek yani tohumlarını saklayın. Şubat ya da mart ayında oda sıcaklığında çimlendirin, saksıya dikin. Gelecek yaz yetiştirdiğiniz patlıcanı yemek için...
Diken kelebeği yumurtalarını özellikle ebegümeci ve mor çiçekli peygamber dikeni yaprağına bırakır. Yumurtadan çıkan tırtıl bu yaprağı yiyerek hayatta kalır. Yaprak zamanından önce solarsa, tırtıl kelebek olamadan ölür.
Klasik gitarda en iyi sesi ceviz ağacı, kemanda en iyi sesi ladin verir. Gitar ve viyolonsel için, yıllık halka genişliğinin 1-1.5 mm olması ideal.
Ay müziği! İlk günden bugüne Ay'ı keşif sürecindeki verilerin ses ve müziğe dönüştürülmesiyle hazırlanan müzikal sonifikasyonu dinleyin.
Bugün Mavi Gökyüzü için Uluslararası Temiz Hava Günü.
Ay bu gece yeniay.
Uluslararası Ay Gözlem Gecesi etkinliğine ev sahipliği yapmak ister misiniz?
Kargalar sorun çözme ve uyum sağlamada çok
başarılı. Bugünlerde kaldırımda kedi gibi yürüyen leş kargaları dikkatinizi
çekiyor mu? #podcast
Anadolu halk takviminde bugün Bıldırcın Fırtınası kaydedilmiş.
Yeni ay 7 eylül, dolunay 21 eylül, ekinoks 23 eylül.
Uranüs ve Neptün’ü güneşin batışından doğuşuna kadar, doğu yönünde dürbünle izleyebilirsiniz.
Bu yıl Uluslararası Meyve ve Sebze Yılı. Hafta sonunda balkon-pencere bostanı yapmaya başlayabilirsiniz. Saksıda kolaylıkla turp, roka, maydanoz, marul, ıspanak yetişiyor.
Kaos teorisi dışında, kelebeklerin halinden doğada işlerin nasıl gittiğini, doğru mu yanlış mı yaptığınızı anlayabilirsiniz.
Sonbahar geldi. Kirazların olgunlaştığı ay Haziran'da yaylaya çıkılır, üzümlerin olgunlaştığı havanın serinlediği ay Eylül'de bağa dönülür. Ve kış hazırlığı başlar.
Bugünlerde Mihrican ya da başka bir deyişle Mercan Fırtınası’na dikkat, birkaç gün sürebilir.
Bugün ilginç anlamlar içeren çiçek notları aktaralım
Turşu kurma günlerindeyiz. Peki turşunun iyisi limonla mı olur, sirkeyle mi?
Keçi otlatmak o bölgedeki ot kalitesini nasıl iyileştirir?
“Evcil hayvan” değil “refakatçi hayvanlar” ya da “aile üyeleri” demek arasında ne fark var? Kullandığımız dil, dünyaya bakış açımızı şekillendiren önemli bir güç.
“Evcil hayvan” değil “refakatçi hayvanlar” ya da “aile üyeleri” demek arasında ne fark var? Kullandığımız dil, dünyaya bakış açımızı şekillendiren önemli bir güç.
#DoğaTakvimi
Bugün 23 Ağustos 2021 Pazartesi
Keçinin doğal bir yangın önleyici olduğunu biliyor musunuz?
#DoğaTakvimi
Bugün 22 Ağustos 2021 Pazar
Ay bu gece dolunay ve bugün Dünya Sokak Fotoğrafçılığı Günü
Gökyüzünü gözleyin, sokaktaki doğayı keşfedip fotoğraflayın.
Bugün 21 Ağustos 2021 Cumartesi
Önüne gelen tüm hayvanları yıkabilecek güçteki fil, su içmek için diz çöktüğünde tüm saldırılara açık hale geliyor.
Kızılçam, kozalaklarının bir kısmını yıllarca kapalı olarak saklar; olası bir yangında tekrar kullanmak için.
Malay dilinde orangutan kelimesi, “orman insanı” anlamına geliyor. İnsana en yakın canlı, DNA’mız da yüzde 97 aynı.
18 Ağustos Çarşamba
Filler ölmüş yakınlarının kemiklerini arayıp buluyor, hortumlarıyla onları seviyor. (“Hayvanlar Nasıl Yas Tutar?” kitabından)
Bugün 17 Ağustos 2021 Salı
Bugün de fillerin nasıl yas tuttuğundan bahsedelim. Hayvan Davranışı Uzmanı Marc Bekoff, filler üzerine çalışan bilim insanı Douglas Hamilton ile Kenya’ya gidip fillerin nasıl yas tuttuğunu gözlemiş.
Bugün 16 Ağustos 2021 Pazartesi
Filin ısınan kalın derisinden, ölümcül sıcaklıktan koruyan hassas kulaklarından, pekçok işe yarayan hortumundan söz ettik. Bugün önemli bir başka özelliğinden, ayaklarından söz edelim.
Bugün 14 Ağustos 2021 Cumartesi
Orman, kendisini meydana getiren unsurların yüzyıllarca devam eden karşılıklı etkileşimi ile yerleşmiş bir biyolojik denge üzerinde kurulu.
Bugün 13 Ağustos 2021 Cuma
Fillerin çok önemli bir sorunu var; aşırı ısınıyorlar. Bu, onları öldürebilir. Ama kulakları buna karşı evrimleşmiş, incecik ve kocaman yelpaze gibi, onları serinletiyor.
Bugün 12 Ağustos 2021 Perşembe
Bugün karadaki en iri, en güçlü ve en yardımsever hayvanların günü.
Bugün 11 Ağustos 2021
Gökyüzünde bu gece şölen var! Gözlenebilecek en iyi meteor yağmurlarından Perseid meteor yağmuru bu gece maksimum seviyeye ulaşacak. Ritüeli unutmayın; dilek dileyin.
Bugün 10 Ağustos 2021
Orman köylerinin sayısı artıyor ama, orman köylülerinin sayısı azalıyor
Bugün 9 Ağustos 2021
✨ Ağustos böceklerinin yaşam döngüsü ve şeftali ağaçlarıyla yapılan deneyin ilginç sonucu...
Bugün 8 Ağustos 2021
Doğa korumacılığının duayen ismi Tansu Gürpınar orman yangınlarının örtü yangını, taç yangını ve toprak yangını olmak üzere gruplandırıldığını söylüyor. Ağaçlar ve ormandaki tüm canlılar için ölümcül olan “taç” yangınları.
Bugün 7 Ağustos 2021
Leylek göçü başlıyor. Antik Roma’da yurttaşların, yaşlı ebeveynlerine bakmasını düzenleyen yasaya, Latince leylek kelimesinden türeterek “Lex Ciconaria” yani “Leylek Kanunu” denmiş. Çünkü leylekler öyle yapar.
Bugün 6 Ağustos 2021
Ağustos böceğinin yeryüzündeki ömrü 1-1,5 ay. Aslında çoğu daha önce kuşa, kediye, sincapa av oluyor. Çünkü ağustos böceğinin kaçma refleksi yok, hem de zehirli değil. Yani kolay av.
Bugün 4 Ağustos 2021
Ağustos ayınca ağustos böceğini anmamak olmaz. Topraktaki sıcaklığın 18 dereceyi geçtiği bir ilkbahar akşamında, 13 – 17 yıl yaşadıkları yer altından yer üstüne çıkan ağustos böceklerinin yaşam döngüsünü dinleyin.
Bugün 3 Ağustos 2021
Boynuzlu ağustos böceği, bitkinin özsuyundaki azotlu bileşikleri tutar, gerisini atar. Karınca da, ağustos böceğinin dışkısındaki şekeri alır.
Bugün 2 Ağustos 2021. Seher vakti doğu ufkuna bakın,
"Kuyruk" yıldızının doğduğunu görürseniz tedbirinizi alın. Anadolu’da
eskiler, "kuyruk doğduğu zaman dünyanın ateşe yanabileceği gibi sele de
gidebileceğini" söyler.
Bugün 1 Ağustos 2021. Anadolu halk meteorolojisinde
"Eyyam-ı Bahur” denilen “en sıcak” günlerdeyiz. Halk arasında “yanar
günleri” de denir ve kayıtlara göre bu günler ne kadar sıcak olursa, kış
mevsimi o kadar soğuk olur.
Bugün 31 Temmuz 2021.
Anadolu'da "doğdu kuyruk, kalmadı koruk" bugünler
için söylenir. Kuyruk yıldızının doğduğu günlerde, üzümler olgunlaşmaya başlar.
Birleşmiş Milletler gezegendeki toprak kirliliğinin
insan sağlığını tehdit eder boyuta vardığı konusunda uyardı. BM Çevre Programı
Direktörü Inger Andersen: "Toprak kirliliği belki insan gözüyle
görülemiyor ama yediğimizi, içtiğimizi, soluduğumuz havayı tehdit ediyor."
Delta Meteor Yağmuru bu gece maksimum düzeye çıkacak. Saatte yaklaşık 20 yıldız kaymasına tanık olabiliriz.
Anadolu halk meteorolojisine göre "kara erik fırtınası" da bugünlerde çıkabilir.
Grönland köpek balığı 500 yıl
yaşıyor. Türkiye denizlerindeki camgöz köpek balığı 9 metre sıçrayabiliyor.
Apolet köpek balığı ise nefesini tutup karada dolaşabiliyor. #doğatakvimi
#podcast
Ay bu gece dolunay. Temmuz ayı dolunayına antilop dolunayı, gök gürültüsü dolunayı, saman dolunayı da denir.
Hava sıcaklığını doğru ölçmek için termometreyi tamamen gölge ve yerden 1,5-2 metre yüksekte bir yere asın. Peki neden?
Arının vızıldarken, kanat çırparken çıkardığı titreşimin çiçeği uyarıp polenlerin salınmasını sağladığı belirlenmiş.
Hayvanların da müzik yeteneği var. Kambur balina, zamanının ve enerjisinin çoğunu müzik yapmak için harcıyor.
Bitkilerin müziğe tepkisini ilk deneyen Darwin olmuş. Darwin fagot çalarak müziğin, küstüm otunun (mimoza) yapraklarının kapanmasına neden olup olmayacağını araştırmış. Değişiklik olmayınca bırakmış. O günden bugüne ne değişmiş?
Denizlerin en tehlikeli yırtıcısı olan köpek balığının en büyük düşmanının "insan" olduğunu biliyor musunuz? Büyük bir bölümü Uzak Doğu’da yüzgeç çorbası için avlanıyor.
Gökyüzü meraklılarının dikkatine; Merkür’ü gün doğumundan önce, Venüs’ü ise gün batımında gözleyebilirsiniz. İkisi de bu ay gökyüzünün en parlak gezegenleri.
Böcek sokan yeri kaşımayın. Kaşınan yeri kendi tükürüğünüz ile tekrar tekrar nemlendirin, arı soktuysa tükürüğün üstüne şeker ya da bal, arı dışındaki böcekler için ise tuz dökün. Peki kızarırsa?
Doğa gezisine, tatile çıkarken böcek sokmalarına karşı doğal çözümler aklınızda olsun! Kaşınıyorsa kuru soğan, acıyorsa limon ya da fesleğen, iltihap varsa maydanoz! Yüzünüzü ya da boğazını ısırdıysa en iyi çözüm buz!
Bugün Köpek Balığı Farkındalık Günü. 1975’teki Jaws filminin de etkisiyle köpek balığı avı öyle arttı ki, bugün nesli tükenme tehdidi altında. Oysa köpek balığı yok olursa denizlerdeki ekosistem bozulur.
Kelebekle güve arasındaki farkı biliyor musunuz?
Anadolu tecrübesine göre Temmuz ayında hava ne kadar sıcak olursa Şubat’ta o kadar soğuk olur. Ay bu gece yeni ay, dilek dilemeyi unutmayın
Doğa Takvimi’nde her yaz olduğu gibi sivrisinek sokmasına iyi gelecek ve hatta sivrisineğin gelmesini önleyecek doğal yolları hatırlatalım
Her yıl yaklaşık 800 bin kişi sivrisineklerin taşıdığı hastalıklar nedeniyle ölüyor. Peki bu kadar tehlikeli olan ve evimizde rahatça yaşayan sivrisinekleri neden ortadan kaldırmıyoruz?
Kuzeyden esen sert rüzgarların ağaçların yapraklarını dökmesine neden olan Yaprak Fırtınası ardından Sam yeli ya da Bevarih rüzgarları geldi.
Yazın en sıcak günleri; eyyam-ı bahûr sıcakları ne zaman başlıyor?
Patlıcan kızılötesi ışınları nasıl etkisiz hale getiriyor?
Sıcak hava tüm sebze ve meyveleri kızdırırken patlıcana neden işlemez? Kızgın güneş altındaki bostandan da alsanız neden hep serin olur? İklim aktivisti Defne Koryürek’ten aktaralım
Mevsiminde sebze ve meyvelerin besin değeri yüksektir, ihtiyacımız olan vitamin ve mineralleri taşır.
Unutmamamız gereken nokta yerel gıdayla beslenmek. Çünkü yiyecek ne kadar uzaktan geliyorsa nakliye nedeniyle karbon ayak izi o kadar büyük olur.
Bu yılın teması; özellikle Covid-19’a karşı birlikte daha iyisini yapmanın mümkün olduğunu, ortak refah, etik değerler ve eşitliğe uygun bir iş modeli olarak kooperatifleri, dayanışmanın önemini vurgulayarak teşvik etmek...
Gökyüzü meraklıları bu ayki gökyüzü hareketlerini not etsin. Bu ay 2 meteor yağmuru var. Saatte ortalama 75 meteor ya da halk arasındaki deyişle yıldız kayması bekleniyor. En uygun yerde gözlemek için planınızı yapın
Temmuz yani çok sıcak
Sözcüğün kökenine bakarsak; Tammūz, Babil ve Asur tanrısı,
Dumuzi ise Sümerler'de bereketi simgeleyen “çoban tanrısı”. Süryanice “tammüz”,
İbranice’de "tammuz", eski Türkçe’de ise “çok sıcak” anlamında
“tamu’z”. İklim krizi nedeniyle tahminler gösteriyor ki; bu ay anlamına
da uygun olarak tüm zamanların en sıcak temmuz ayı ayı olacak.
Bugün Uluslararası Asteroid / Meteor İzleme Günü. Bugün gökyüzüne bakma fırsatı yaratın, yıldız kaymasına tanık olabilirsiniz.
Bugün uluslararası tropik bölgeler günü. Bu günün ilanın edilmesinin amacı tropikal bölgelerdeki benzersiz zorluklara ve olağanüstü çeşitliliğe ilişkin farkındalık yaratmak.
Çevrenizde ağaçkakanların sesini duyuyor musunuz?
NTVRadyo’nun Kuş Bakışı programcısı Arzu Gürsoy Ergen’den ağaçkakanları dinleyelim
Anadolu halk takvimine göre bugün Kızıl Erik Fırtınası günü.
Bugün Kızılcık Fırtınası Günü
Şeytan aldatan ağacın hikayesini Aylin Öney Tan’dan öğreniyoruz.
Bugün Denizciler Günü
Denizcilerin herkes için denizde olduğunu unutmayalım.
Gününüz kutlu olsun
Ay bu gece dolunay. Ustası Oruç Aruoba’dan bir haiku dinleyelim:
Ağaçlar;
kulak kabartmışlar
dolunayı dinliyorlar.
Şöyle bir kuş düşünün; sadece dik duvara tırmanabiliyor, havalanmak için de kendini aşağı doğru bırakıyor. Peki bu kuş nasıl su içiyor? Şehir Kuşçusu’dan ak karınlı ebabili öğreniyoruz 
Pencerenizden gördüğünüz kuş ak karınlı ebabil olabilir mi?
Nasıl tanıyacaksınız? Bu özel kuşu, NTVRadyo'nun Şehir Kuşçusu programcısı Kerem Ali Boyla'dan dinleyelim.
Bugün yaz gündönümü; en uzun gündüz ve en kısa gece olacak. Ve bugün Dünya Yoga Günü.
Ormandaki cansız ağaçlar, çok sayıda canlıya yuva olur. Norveç’te kurumuş bir ağaçta 6 bin türün yaşadığı belirlenmiş. Bir böcek için gölgedeki cansız meşe ya da güneş gören kurumuş kavağın tadı, dokusu, kokusu farklıdır.
Japon kültüründe doğanın iyileştirici gücü kabul edilen “Shinrin-yoku” yani orman banyosu için ideal günler. Fırsat yaratın, ağaçlara dokunarak, ağaçlar arasında oturarak, yürüyerek dinleyin, hissedin, soluyun.
Bugün Sürdürülebilir Gastronomi Günü.
BM’nin hedefi tükenmek üzere olan yiyecekleri, ata tohumlarını çoğaltmak, gelecek nesillere kalmasını sağlamak.
Bugün Dünya Çölleşmeyle Mücadele Günü
Çölleşme 10 yıl içinde 50 milyon insanı göçe zorlayabilir. Hedef, 10 yıl içinde toprağı onarmak, bozulmayı tersine çevirmek.
Bugün Dünya Deniz Kaplumbağaları Günü Caretta Carettalar için yumurtlama zamanı. Uzmanlar, gönüllüler nöbete başladı.
Bugün Dünya Rüzgar Günü! Türkiye'de bugün 3 bin 579 rüzgar türbini elektrik üretiyor. Doğa dostu teknolojinin maliyeti de azalıyor.
🌃 Bu dönemin en parlak gezegeni olan Jüpiter gece yarısından bir saat sonra doğudan yükseliyor ve güneş doğana kadar gökyüzünde kalıyor. Satürn de geceyarısından sonra güneş doğana kadar gözlenebilir. Göğe bakmak için fırsat yaratın #DoğaTakvimi
Türkiye’de 1945’te çıkan kanunla, Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu’nun kabul edildiği 11 Haziran’ı izleyen ilk pazar Toprak Bayramı olarak kutlanıyor. Bugün dünyada her 3 saniyede 1 futbol sahası büyüklüğünde toprak kayboluyor.
🧄Saksıda tarım yapmayı denemek için en kolay yol sarmısak yetiştirmek. Birkaç diş sarmısağı, bir saksı toprağa gömün, toprağın nemli kalmasını sağlayın ve bekleyin. Yaz boyu kendi yetiştirdiğiniz taze sarmısağı yiyebilirsiniz.
🐞Uğur böceği, uçuç böceği, Türkiye’dekilerde 7 siyah nokta olduğu için yedi noktalı gelin böceği. En az 6 bin farklı türü var. Günde 10 - 50 adet yumurtlayabilir. Asya uğur böceği en hızla çoğalan istilacı türü. Doğa Takvimi'nde uğur böceği notları var
🌑Bugün Halkalı Güneş Tutulması olacak. Türkiye’den izlenemeyecek ama meraklısına not; Tutulma TSİ 11.12’de başlayacak, 12.50’de Güneş’le Ay aynı hizada olacak. Ve ay bu gece yeni ay. Anadolu inanışına göre bitmesini istediklerinizi dileyin.
🌃Venüs gün batımından sonra batı ufkunun en parlak gezegeni olarak ay boyunca en parlak haliyle gökyüzünde olacak. Ay sonuna doğru Mars’a yaklaşmaya başlayacak ve bir saati aşan sürelerle gözlenebilecek. Göğe bakmak için fırsat yaratın. #DoğaTakvimi
BM bu yılın temasını “okyanus = yaşam ve geçim” olarak belirledi. BM’nin hedefi; tüm dünya nüfusunu, yaşam kaynağımız olan okyanusların sürdürülebilir yönetimi için birleştirmek.
🐦Gökotta, İsveççe "sabah öten kuşların sesini dinlemek için erken uyanmak ve dışarı çıkıp kuşları dinlemek”, 🌳Waldeinsamkeit, Almanca “ormanın yalnızlığı”, 🌅Komorebi, Japonca “güneşin ağaçların arasından doğmaya başladığında oluşan dağınık, alacalı ışık görüntüsü” demek.
🍒Anadolu’da “armudun önü, kirazın sonu” denir. Yani armut ilk çıktığında, kiraz ise mevsimi biterken güzel olur. Kiraz, siyah üzüm, vişne, pancar, domates, böğürtlen, yaban mersini hem kalp dostu, hem hafızayı koruyan yiyecekler.
🌱 Bugün Dünya Çevre Günü Birleşmiş Milletler bu yılın temasını ekosistem restorasyonu olarak belirledi. Hedef 10 yılda doğayı onarıp, hasarı tersine çevirmek, sürdürülebilir yaşamı sağlamak.
🚴 Bisiklet sürdürülebilir ulaşım için önemli. Hollanda'da 4, Danimarka'da 6, Almanya, İsveç ve Finlandiya'da her 10 yolculuktan 1’i bisikletle yapılıyor. Türkiye’de ise bisikletin ulaşımdaki payı yüzde 2. Hedef; orta vadede 10, uzun vadede 4 yolculuktan 1’inin bisikletle yapılması.
🚴Bugün Dünya Bisiklet Günü. İngiltere’de tam anlamıyla bisiklet devrimi yapılıyor. New York’ta bisikletli arttı, bisiklet kazaları azaldı. Hollanda ve Danimarka ise bisikletliler arasında olması gereken fiziki mesafeyi konuşuyor.
Uçuç böceği tarımda zararlılarla biyolojik mücadelenin simgesi. Bu yüzden çiftçiler “uğur böceği” demiş.
🐞 “Uç böcek, uç böcek, Diyorum, Uçuyorlar.” 🐞 Haziran ayına Behçet Necatigil’den bir haiku ile başlayalım.
Bevarih rüzgarları denen, çölden esen sıcak rüzgarların başlangıç zamanı. Samyeli de denir ve Anadolu halk meteorolojisine göre temmuz ayına kadar sürer.
Kabak meltemi günü geldi. Yaz sıcakları başlıyor. Bugünler topraktan suyun çekilmeye başladığı günler. Ağaçların susayınca çığlık attığını biliyor musunuz?
🌱 Filiz koparma günlerindeyiz. Hindiba,, karnabahar, turp, maydanoz, bezelye, fasulye, patlıcan, pırasa, kavun, karpuz,, domates fidanlarının kuvvetlenmesi için ilk iki yaprağının üstündeki filizler koparılır. #DoğaTakvimi #podcast #ntvradyo 🌿
İstanbul’un çiçekleri diyince erguvanı bilirsiniz, peki “Sultan pelemiri”ni? Sadece Başakşehir tarafında yetişiyor. İstanbul nazendesi, İstanbul madımağı, Kadıköy çiğdemi, Riva sığırkuyruğu? Bunlar endemik tür ve yaşam alanları hızla daralıyor.
Prof.Dr. Ünal Akkemik’e göre İstanbul’un simgesi “İstanbul nazendesi” olmalı. Bu çiçek tehlike altında. Peki nerede görebiliriz İstanbul nazendesini? İstanbullu başka hangi çiçekleri bilmeli?
Bu gece çiçek dolunayı var ve aynı zamanda tam ay tutulması olacak. Türkiye’den gözlenemeyecek ama siz yine de gökyüzüne bakma fırsatı yaratın. Meraklısına not: Tam ay tutulması TSİ 14.09’da.
Domates mevsimi geldi. Maksimum fayda sağlamak için kabuğunu atmadan, pişirerek ya da salça olarak yemeli. Üstüne zeytinyağı gezdirmek de dolaşım sistemine kolay geçmesini sağlıyor.
Deniz kaplumbağalarının üreme mevsimi geldi. Bugünlerde yumurtlamak üzere Akdeniz sahillerindeki üreme alanlarına çıkacaklar. Gece bu bölgeler korumaya alınıyor, ışık ve ses olmaması sağlanıyor.
Domates, kiraz, kayısı, şeftali, vişne, mürdüm eriği zamanı. Meyve ve sebzeleri mevsiminde tüketin. Sofranızdan yeşillikler gibi kırmızı renkli olanları da eksik etmeyin.
Bugün Uluslararası Biyolojik Çeşitlilik Günü. Doğa ile uyumlu gelecek nasıl mümkün olabilir? “Biyomimikri” ne demek?
Ülker Yıldızı, Süreyya, Yedi kızkardeş ya da Pleiades... Hesiodos “İşler ve Günler”de der ki: “... Ekini biç görünce gökte Pleiad yıldızlarını Atlas kızlarını / Görünmez oldukları zamanda ek toprağını ...”
Kovanda her işi yapan işçi balarısının ömrü yaklaşık 6 hafta ve ömrü boyunca çalışan bir balarısı, bu sürede ancak bir çay kaşığının 12’de biri kadar bal üretebiliyor. Bugün Doğa Takvimi’ne göre Kokulya Fırtınası çıkabilir
Ayın kendi ekseninde dönüşünü neden dünyadan çıplak gözle izleyemiyoruz? Doğa Takvimi’ni dinleyin, gökyüzüne bakmak için fırsat yaratın.
Halk takviminde bugün gül mevsiminin başlangıcı olarak kaydedilmiş. İbn-i Sina “Harika kokusuyla ruha hitap eder. Sakinleştirici etkisinden ötürü bayılmayı önlemekte ve kalp çarpıntılarında çok etkilidir” diye yazmış.
🦋 Bugün, Türkiye’nin her yerinde neredeyse dört mevsim görebileceğiniz Diken Kelebeği’nden söz edelim. Latince adı “Vanessa”. Ömrü 6 ay ile 1 yıl arasında değişiyor.
Bugün Uluslararası Işık Günü.. Gece yapay aydınlatma hem enerji israfı, hem de insan, bitki, hayvanların sağlığını bozuyor. Doğanın sağlıklı olması için gece tam karanlık gerekiyor #DoğaTakvimi #podcast
Bugün Dünya İklim Günü İklim kriziyle mücadelede bireysel olarak ne yapabiliriz? “Lüzumsuz tüketimden vazgeçmeliyiz” diyen Prof.Dr. Levent Kurnaz’ı dinleyelim